شناسایی ریشه‌های فتنه از نگاه قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث ، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم ، قم ، ایران، (نویسنده مسئول)

2 دانش آموخته سطح 3، فقه و اصول، حوزه علمیه قم، قم، ایران

1022064/arq.2022.344716.1093

چکیده

ازآنجاکه فتنه‌گران هر روز با شیوه‌های مختلف در جامعه فتنه به پا می‌کنند و در صدد گمراه کردن مردم‌اند، بررسی و شناخت عوامل و زمینه‌های وقوع فتنه‌ها، از جوانب مختلف، بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی‌تحلیلی، ریشه‌های فتنه در حکومت اسلامی بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که فتنه در کاربرد قرآنی خود به کفر، شرک، نفاق نیز تعریف شده است؛ ریشه‌های فتنه در برخی درونی است که ناشی پیروی از هوای نفس است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که هرجا فتنه هست، پای هوای نفس در میان است و هرجا خواهش‏های نفسانی حاکم است فتنه‌ها بروز می‌کند. برخی از ریشه‌های فتنه بیرونی‌اند، مانند، شیطان، طاغوت و عوامل نفوذی دشمن. در میان عوامل بیرونی، عوامل نفوذی دشمن نقش بسیار مخربی در فتنه‌انگیزی در جامعۀ اسلامی دارد، گاهی این نفوذی‌ها به حساس‌ترین جاها و پست‌های کلیدی نیز دست پیدا می‌کنند و خسارت‌های جبران‌ناپذیری به بار می‌آید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying the roots of sedition from the perspective of the Holy Quran

نویسندگان [English]

  • sayed mohammad esmaeili 1
  • hosain haidari qav daneh qodari 2
1 Assistant Professor, Department of Quran and Hadith Sciences, University of Holy Quran Sciences and Education, Qom, Iran, (Responsible Author)
2 Graduated level 3, jurisprudence and principles, Qom seminary, Qom, Iran
چکیده [English]

Since the people of dissension incite fitnah in different ways in society every day and try to mislead the people, it is very important to study and identify the causes and contexts of fitnah from different angles. In this study, using descriptive-analytical method, the roots of fitnah in Islamic government have been investigated. The results of the research show that fitnah is also defined in its Qur'anic application to infidelity, polytheism, and hypocrisy.
The roots of fitnah are in some cases internal, which is due to following the desires of the soul. Studies show that wherever there is fitnah, the desires of the soul are involved, and wherever the desires prevail, fitnah occurs. Some of the roots of fitnah are external, such as the devil, Taghout, and the infiltrators of the enemy. Among the external factors, the infiltrators of the enemy have a very destructive role in inciting fitnah in the Islamic society, sometimes these infiltrators reach the most sensitive places and key positions and cause irreparable damage.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Roots of Dissension (Fitnah)
  • Inciting Fitnah
  • Islamic Government
  1. منابع

    * قرآن کریم.

    1. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، (1402ق)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت دارالمعرفه.
    2. ابن هشام، ابومحمد عبدالملک، (1383ق) السیرة النبویه، تحقیق: محمد محیی‌الدین عبدالحمید بی جا، مکتبه محمد علی صبیح و اولاده.
    3. اصفهانى، راغب، (1363)، مفردات الفاظ القرآن، ترجمه: غلامرضا خسروى، تهران، مرتضوى.
    4. امام خمینى، سید روح‌الله، (1378)، آداب الصلاة، چاپ هفتم، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
    5. آمدی، عبدالواحدبن محمّد،(1376)، غررالحکم و دررالکم، ترجمه: جمال‏الدین محمّد خوانساری، تهران، دانشگاه تهران.
    6. جوادی آملی، عبدالله، (1378)، تفسیر تسنیم، قم، مؤسسه اسراء.
    7. دشتی، محمد، (1384)، نهج­البلاغه، قم، انتشارات مؤسسه فرهنگی تحقیقات امیرالمؤمنین علیهم­السلام.
    8. رازی، ‌ابوالفتوح، (1397)، روض ‌الجنان و روح‌ الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
    9. شرتونی، سعید، (1377)، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، تهران، اداره کل حج و اوقاف و امور خیریه.
    10. طباطبائی، سید محمّدحسین،(1378)، المیزان فی تفسیرالقرآن، ترجمه: سید محمّدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
    11. طبرسى، فضل بن حسن، (1372)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن،‏ مقدمه: محمدجواد بلاغى، ‏تهران: ‏انتشارات ناصر خسرو.
    12. طبری، ابوجعفر محمّدبن جریر، (1412ق)، جامع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ اوّل. بیروت، دار المعرفة.
    13. طیب، عبدالحسین، (1348)، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، کتابفروشی اسلامی.
    14. عمید، حسن، (1374)فرهنگ فارسی عمید، تهران، امیر کبیر.
    15. غزالی، محمد، (بی تا) احیاء العلوم، بیروت، دارالمعرفة.
    16. فراهیدی، خلیل بن احمد، (1408ق)،کتاب العین، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
    17. قطب راوندی، سعید بن هبه الله، (1409ق)، الخرائج و الجرائح، قم، مؤسسۀ امام مهدی(ع).
    18. کواکبی، عبدالرحمن، (1364)، طبایع الاستبداد، تهران، تاریخ اسلام.
    19. کلینى، محمّدبن یعقوب،(1362)، اصول کافى، تهران، دارالکتاب الاسلامیه.
    20. محمّدى رى‏شهرى، محمّد، (1383)، میزان‏الحکمه، ترجمه: حمیدرضا شیخى، قم، دارالحدیث.
    21. مجلسی، محمد باقر، (1440ق)، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
    22. مطهری، مرتضی، (1389)، مجموعه آثار، انتشارات صدرا، تهران.
    23. مطهری، مرتضی، (1394)، سیری در نهج البلاغه، تهران انتشارات صدرا.
    24. واقدی، محمد بن عمر، (1409)، المغازی، تحقیق: مارسدن جونس، بیروت، مؤسسة الاعلمی.