واکاوی مسئله مشورت با زنان از منظر قرآن و عهدین

عامری خیرآبادی, محسن; عبادی, مهدی

doi:1022064/arq.2022.349581.1102

واکاوی مسئله مشورت با زنان از منظر قرآن و عهدین

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

¹ _

² استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شاهرود، شاهرود، ایران.

1022064/arq.2022.349581.1102

چکیده

برقراری ارتباط و مشورت با دیگران برای بهره گرفتن از اندیشه و دانش آنان یکی از لوازم زندگی است؛ زیرا بدون ارتباط و مشورت با دیگران، ادامه زندگی سخت و غیرممکن خواهد شد. قرآن کریم نیز مشورت با دیگران را پسندیده و حتی به انجام آن دستور داده است. روایات وجود دارند که مضمون آنها به‌ظاهر بر نقصان عقل زنان اشاره دارد و از مشورت با زنان بر حذر داشته است‌. بدین ترتیب، به نوعی تحقیرآمیز زنان را پایین‌تر از مردان تعبیر می‌کند؛ پس با چنین مطالبی نمی‌توان با زنان مشورت کرد. نویسنده مقاله این مسئله را با استفاده از آیات قرآن کریم و عهدین حل می‌کند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که مشورت با برخی زنان که کمال عقل خود را به اثبات رسانیده‌اند، اشکال ندارد. تتبع در قرآن کریم نشان می‌دهد که دو نوع آیات درباره مشورت وجود دارد: یکی به‌صورت عام که شامل همگان (مردان وزنان) می‌شود و دیگری به‌صورت خاص که تنها شامل زنان است. هم‌چنین در عهد عتیق، در جریان نجات حضرت موسی علیه‌السلام مشورت با زنان به چشم می‌خورد، ولی عهد جدید در مورد این مسئله، ساکت است و هیچ آیه صریحی مربوط به این موضوع ندارد؛ اما می‌توان از آیاتی موضوع مشورت با زنان را استخراج کرد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.27833542.1401.2.6.3.8

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Issue of Consultation with Women from the Perspective of the Qur'an and the Two Testaments

نویسندگان [English]

Mohsen Ameri ¹
mahdi ebadi ²

¹ _

² استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شاهرود، شاهرود، ایران.

چکیده [English]

One of the necessities of life is communicating and consulting with others to benefit from their thoughts and knowledge; because without communication and consultation with others, it will be difficult and impossible to continue living. The Holy Qur'an also recommends and rather orders to consulting with others. There are traditions whose content apparently points to the lack of women's intellect and warns against consulting with women. As a result, it derogatorily interprets women as lower than men; Therefore, women cannot be consulted with this approach.
The author of the article solves this problem by using the verses of the Holy Quran and the Two Testaments. The findings of the research show that there is no problem in consulting with some women who have proven their wisdom. A follow-up in the Holy Qur'an shows that there are two types of verses about consultation: one in general way, that includes everyone (men and women) and the other in a specific way that only includes women. Also, in the Old Testament, consultation with women is being observed during the salvation of Prophet Moses (peace be upon him), but the New Testament is silent on this issue and does not have any explicit verses related to this issue. However, it is possible to extract the topic of consultation with women from some verses.

کلیدواژه‌ها [English]

Consultation
Consultation in the Qur'an
Consultation in the Two Testaments
Quran and Two Testaments
Consultation with Women

مراجع

قرآن کریم

* نهج‌البلاغه
1. ابن سیده، علی بن اسماعیل، (۱۴۲۱ق)، المحکم و المحیط الاعظم، بیروت، دارالکتب العلمیة.
2. ابن فارس، احمد، (۱۴۰۴ق)، معجم مقاییس اللغة، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
3. ابنمنظور، محمد بن مکرم، (۱۴۱۴ق)، لسان العرب،چاپ سوم، بیروت، دار صادر.
4. ازهری، محمد بن احمد، (۱۴۲۱ق)، تهذیب اللغة، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
5. آیت‌اللهی، زهرا، (۱۳۷۹)، «آیا عقل ما زنان ناقص است؟»، بازتاب اندیشه، شماره ۱ و ۲.
6. بروجردی، حسین، (۱۳۸۶)، جامع احادیث الشیعة، تهران، انتشارات فرهنگ سبز.
7. بی‌ریا، محمدناصر، (۱۳۷۱)، «مرزها و اصول روابط خانواده در قرآن کریم»، معرفت، شماره سوم.
8. جزایری، نعمت‌الله بن عبدالله، (۱۳۸۸)، عقود المرجان فی تفسیر القرآن، قم، نور وحی.
9. جوادی آملی، عبدالله، (۱۳۷۱)، زن در آیینه جلال و جمال، چاپ دوم، بی‌جا، مرکز نشر فرهنگی رجاء.
10. جوهری، اسماعیل بن حماد، (۱۳۷۶)، الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت، دار العلم للملایین.
11. حایری طهرانی، علی، (۱۳۳۸)، مقتنیات الدرر، تهران، دارالکتب الاسلامیة.
12. حجازی، محمد محمود، (۱۴۱۳ق)، تفسیر الواضح، چاپ دهم،بیروت، دارالجیل.
13. حر عاملی، محمد بن حسن، (۱۴۰۹ق)، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام.
14. حسین زاده، علی، (۱۳۹۱)، «تفاوت‌های زن و مرد نقش و کارکرد آن»، معرفت، سال بیست و یکم، شماره ۱۷۴.
15. خرمشاهی، بهاءالدین، (۱۳۸۹)، قرآن‌پژوهی، چاپ چهارم، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
16. خزعلی،کبری؛ سیمیندخت بهزاد پور و زهرا آیت‌اللهی، (۱۳۸۰)، زن، عقل، ایمان، مشورت؟!، تهران، سفیر صبح.
17. خسروانی، علیرضا، (1390)، تفسیر خسروی، تهران، کتاب‌فروشی اسلامیه.
18. خوئی، سید ابوالقاسم، (۱۴۱۳ق)، معجم رجال الحدیث، بی‌جا، بی‌نا.
19. رضایی اصفهانی، محمدعلی، (1385)، پرسش‌ها و پاسخ‌های قرآنی، قم، پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن.
20. رکنی یزدی، محمدمهدی، (۱۳۷۹)، آشنایی با علوم قرآنی (رکنی)، تهران، سمت.
21. زحیلی، وهبه، (۱۴۱۱ق)، التفسیرالمنیر فی العقیدة والشریعة والمنهج، چاپ دوم، دمشق، دارالفکر.
22. زمخشری، محمود بن عمر، (۱۳۸۶)، مقدمة الادب، تهران، مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران.
23. سلیمانی اردستانی، عبدالرحیم، (۱۳۷۸)، «درآمدی بر شناخت کتاب مقدس»، پژوهش‌های حقوق و ادیان، شماره دوم.
24. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ، (۱۳۹۴)، کتاب مقدس، قم، کتاب طه.
25. شیرازی، علی، (۱۳۹۸)، «بررسی مقایسه‌ای جایگاه مشورت در نظریه‌های مردم‌سالاری ‌دینی و دموکراسی مشورتی»، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، انجمن علمی انقلاب اسلامی ایران، سال هشتم، شماره سیام.
26. صاحب، اسماعیل بن عباد، (۱۴۱۴ق)، المحیط فی اللغة، بیروت، عالم الکتب.
27. صاوی، احمد بن محمد، (۱۴۲۷ق)، حاشیه الصاوی علی تفسیر الجلالین، چاپ چهارم، بیروت، دارالکتب العلمیة.
28. طباطبایی، محمدحسین، (۱۳۹۰)، المیزان فی تفسیرالقرآن، چاپ دوم، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات.
29. طبرسی، فضل بن حسن، (۱۳۷۲)، مجمع‌البیان فی تفسیر القران، چاپ سوم، تهران، ناصرخسرو.
30. طریحی، فخرالدین بن محمد، (۱۳۷۵)، مجمع البحرین، چاپ سوم، تهران، مرتضوی.
31. عسکری، حسن بن علی علیه السلام (امام یازدهم شیعیان)، (۱۴۰۹ق)، التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن العسکری علیه السلام‏، قم، مدرسة الإمام المهدی عجل الله تعالى فرجه الشریف‏.
32. فراهیدی، خلیل بن احمد، (۱۴۰۹ق)، کتاب العین، چاپ دوم، قم، نشر هجرت.
33. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، (۱۴۱۵ق)، قاموس المحیط، بیروت، دارالکتب العلمیه.
34. قرائتی، محسن، (۱۳۸۸)، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
35. قرشی بنابی، سید علی‌اکبر، (۱۳۷۱)، قاموس قرآن، چاپ ششم، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
36. ـــــــــــــــــــــــــــــــ، (1375)، تفسیر احسن الحدیث، چاپ دوم، تهران، بنیاد بعثت (مرکز چاپ و نشر).
37. کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله، (14223ق)، زبده التفاسیر، قم، موسسه المعارف الاسلامیه.
38. ـــــــــــــــــــــــــــــــــ، (بی‌تا)، منهج الصادقین فی الزام المخالفین، تهران، کتاب‌فروشی اسلامیه.
39. کلینی، محمد بن یعقوب، (1407ق)، الکافی، چاپ چهارم، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
40. مجلسی، محمدباقر، (۱۹۸۳م)، بحارالانوار، چاپ سوم، تحقیق: محمدباقر بهبودی، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
41. مرتضی زبیدی، محمد بن محمد، (۱۴۱۴ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت، دارالفکر.
42. مظاهری، حبیب، (۱۳۹۰)، شخصیت زن در قرآن و عهدین، قم، مؤسسه بوستان کتاب.
43. مغنیه، محمدجواد، (1424ق)، التفسیر الکاشف، قم، دارالکتاب الاسلامی.
44. ـــــــــــــــــــــ، (1425ق)، تفسیر المبین، چاپ سوم، قم، دارالکتاب الاسلامی.
45. مکارم شیرازی، ناصر، (1371)، تفسیر نمونه، چاپ دهم، تهران، دارالکتب الاسلامیة.
46. نجفی، هادی، (1423ق)، موسوعة أحادیث أهل البیت (علیهم‌السلام)، بیروت، دار احیاء التراث العربی للطباعه و النشر و التوزیع.
47. همدانی، فاضل؛ ویلیام گلن و هنری مرتن، (۱۳۸۰)، کتاب مقدس عهد عتیق و عهد جدید، تهران، اساطیر.