تربیت سیاسی در قرآن با تأکید بر اصل حق‌محوری

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته دکتری، علوم قرآن و حدیث، دانشکده اصول دین

1022064/arq.2021.138621

چکیده

یکی از دغدغه‌های ساخت جامعه، تربیت سیاسی مردم است که لازمه آن تغیر در بینش، رفتار و انگیزش است. در حقیقت حاکمیتی پیروز است که بتواند مردم را در این سه سطح به رشد برساند. حال اگر بخواهد به هدف خود برسد باید برنامه اول تربیتی خود را بر چه محوری قرار دهد و چه برنامه‌ای برای تربیت افراد در این زمینه داشته باشد.در این مقاله بر اساس روش کتابخانه‌ای و رویکرد تحلیلی-توصیفی به این نتیجه حاصل شده است که برای داشتن جامعه عادل در داخل و مقاوم در مقابل جریانات خارجی لازم است ضمن توجه به تربیت سیاسی که از جهت بینشی سطح درک و عقلانیت مردم پرورش داده می‌شود، از جهت رفتاری افراد خود را مسئول می‌دانند و در مقابل کوتاهی‌ها و انحراف سکوت نمی‌کنند و وضع موجود را به سمت کمال تغییر می‌دهند و در جهت انگیزشی نیز خود را برای تمدن بزرگ اسلامی در سرتاسر عالم آماده می‌کنند، حاکمیت همت خود را بر تربیت حق محور قرار دهد و در این راستا دعوت و شهادت به حق، اجتناب از سخن باطل و کذب، عدم سکوت در مقابل ظالم، جهاد و هجرت باید شاخصه‌های تربیت سیاسی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Political education in the Qur'an with emphasis on the principle of right-centeredness

نویسنده [English]

  • Hooshmand Motahar Parsa
PhD Student, Quranic and Hadith Sciences, Faculty of Principles of Religion
چکیده [English]

One of the concerns of building a society is political education, which requires a change in vision, behavior and motivation. In fact, it is a victorious government that can grow the people on these three levels. Now, if it wants to achieve its goal, what axis should it base its first education program on and what plan should it have for training people in this field? In this article, based on the library method and analytical-descriptive approach, it is concluded that in order to strengthen national cohesion and resistance to foreign assaults, it is necessary for the government to focus its efforts on education based on rightness and in this regard, calling to the truth and testifying it, avoiding falsehoods, not remaining silent in the face of the oppressor, jihad as well as emigration should be the characteristics of political education.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Education
  • Right-Centeredness
  • Testify to the Truth
  • Jihad
  • Emigration
  1. * قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی

    * نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، قم، مؤسسه دارالهجرة.

    1. ابن منظور، محمد بن مکرم، (1414ق)، لسان العرب، چاپ اول، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، دار صادر.
    2. ابن­خلدون، عبدالرحمن، (1398)، مقدمه ابن­خلدون، چاپ اول، بیروت، دارالکتب العلمیة.
    3. ابن­سیده، علی بن اسماعیل، (بی‌تا)، المحکم و المحیط الأعظم، چاپ اول، بیروت، دارالکتب العلمیة.
    4. ابن­عاشور، محمد بن طاهر(بی‌تا)، التحریر و التنویر، چاپ اول، بیروت، مؤسسه التاریخ.
    5. ابن­عطیه اندلسى، عبدالحق بن غالب، ‏(1422ق)، المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، چاپ اول، بیروت، دارالکتب العلمیة.
    6. ابن­فارس، احمد، (1404ق)، معجم مقاییس اللغة، چاپ اول، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
    7. ابن­کثیر، اسماعیل بن عمر، (1419ق)، تفسیر القرآن العظیم، چاپ اول، بیروت، دار الکتب العلمیة.
    8. ابن­مسکویه، احمد بن محمد، (1413ق)، تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، چاپ اول، قم، بیدار.
    9. اخوان صفا، (بی‌تا)، رسائل اخوان الصفاء و خلان الوفاء، چاپ اول، بیروت، الدار الاسلامیة.
    10. اداره کل امور فرهنگی و هنری وزارت آموزش و پرورش، (1379)، منشور تربیت سیاسی، چاپ اول، تهران، وزارت آموزش و پرورش، مؤسسه فرهنگی منادی تربیت.
    11. ارسطو، (بی‌تا)، علم الاخلاق الى نیقوماخوس، قاهره، دار صادر.
    12. آلوسى، سیدمحمود، (1415ق)، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، چاپ اول، بیروت، دارالکتب العلمیة‏.
    13. الیاس، جان، (1385)، فلسفه تعلیم و تربیت، چاپ دوم، ترجمه: عبدالرضا ضرابی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
    14. بحرانی، ابن­میثم، (1362)، شرح نهج البلاغه، چاپ دوم، دفتر نشرالکتاب.
    15. تبریزی، جواد بن علی، (1426ق)، منهاج­الصالحین، چاپ اول، قم، مجمع الإمام المهدی (عج).
    16. ثعلبى نیشابورى، احمد بن ابراهیم، ‏(1422ق)، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، چاپ اول، بیروت، دار إحیاء التراث العربی‏‏.
    17. جوادی آملی، عبدالله، (1390)، ادب قضا در اسلام، چاپ سوم، قم، اسراء.
    18. حسینی روحانی قمی، سیدصادق، (1412ق)، فقه الصادق علیه­السلام، چاپ اول، قم، دارالکتاب، مدرسه امام صادق (ع).
    19. حسینی عاملی، محمد جواد بن محمد، (بی‌تا)، غایة المراد فی شرح نکت الإرشاد، چاپ اول، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
    20. حوى، سعید، (1424ق)، الأساس فى التفسیر، چاپ ششم، قاهره، دارالسلام‏.‏
    21. دخیل، على بن محمد على، (1422ق)‏، الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، چاپ دوم، بیروت، دار التعارف للمطبوعات‏.  ‏
    22. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، (1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن، چاپ اول، بیروت، دارالقلم‏.
    23. زبیدی، محمد بن محمد، (1414ق)، تاج­العروس من جواهر القاموس، چاپ اول، بیروت، دارالفکر.
    24. شوکانى، محمد بن على، ‏(1414ق)، فتح القدیر، چاپ اول، بیروت، دار ابن­کثیر، دار الکلم الطیب‏‏.
    25. صابونى، محمد على(1421ق)‏، صفوة التفاسیر تفسیر للقرآن الکریم، چاپ اول، بیروت، دارالفکر.
    26. صادقى تهرانى، محمد(1365)، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن، چاپ دوم، قم، انتشارات فرهنگ اسلامى.
    27. طباطبایى، سیدمحمدحسین، ‏(1417ق)، المیزان فى تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم‏‏.
    28. طبرسى، فضل بن حسن، (1372)‏‏، مجمع­البیان فى تفسیر القرآن، چاپ سوم، تهران‏، انتشارات ناصر خسرو.
    29. طبرى ، محمد بن جریر، (1412ق)، جامع البیان فى تفسیر القرآن، چاپ اول، بیروت، دارالمعرفة‏.
    30. طریحی، فخر الدین بن محمد، (1375)، مجمع البحرین، چاپ اول، تهران، مرتضوى.
    31. طوسی، محمد بن حسن، (بی‌تا)، التبیان فى تفسیر القرآن، چاپ اول، بیروت، دار احیاء التراث العربى.
    32. علومی، رضا، (1344)، اصول علوم سیاسی، چاپ اول، تهران، دانشگاه تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی.
    33. غزالى، محمد بن محمد، (بی‌تا)، مجموعه رسائل الامام الغزالی، چاپ اول، بیروت، دارالفکر.
    34. فارابی، محمد بن محمد، (1987م)، التنبیه علی سبیل السعادة، چاپ دوم، عمان، الجامعه الاردنیّة.
    35. فارابی، محمد بن محمد، (بی‌تا)، السیاسة، بیروت، دار و مکتبة الهلال.
    36. فخر رازى، محمد بن عمر، (1420ق)، مفاتیح الغیب، چاپ سوم، بیروت، دار احیاء التراث العربی‏.
    37. فراهیدى، خلیل بن احمد، (1409ق)، العین، چاپ اول، قم، نشر هجرت.
    38. فضل الله، سیدمحمدحسین، ‏(1419ق)، تفسیر من وحى القرآن، چاپ دوم، بیروت، دار الملاک للطباعة و النشر‏‏.
    39. قرشى، سیدعلى­اکبر، (1377)، تفسیر احسن الحدیث، چاپ سوم، تهران، بنیاد بعثت‏‏.
    40. قرطبى، محمد بن احمد، (1364)، الجامع لأحکام القرآن‏، چاپ اول، تهران، انتشارات ناصر خسرو‏‏.
    41. کلینى، محمد بن یعقوب، (1407ق)، الکافی، چاپ چهارم، تهران، دارالکتب الإسلامیة.
    42. کویره، الکساندر، (۱۳۶۰)، سیاست از نظر افلاطون، چاپ دوم، ترجمه: امیرحسین جهانبگلو، تهران، خوارزمی.
    43. مازندرانی، علی­اکبر، (1428ق)، دلیل تحریر الوسیله؛ ولایت فقیه، چاپ دوم، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
    44. ماکیاولی، نیکولو، (1380)، شهریار، چاپ اول، ترجمه: محمود محمود، تهران، عطار.
    45. محمدطحان، مصطفی، (1381)، چالش‌های سیاسی جنبش اسلامی معاصر، چاپ اول، ترجمه: خالد عزیزی، تهران، احسان.
    46. مدرسى، سیدمحمدتقى، (1419ق)‏، من هدى القرآن، چاپ اول، تهران، دار محبى الحسین‏‏.
    47. مراغى، احمد بن مصطفى، (بی‌تا)‏، تفسیر المراغى، چاپ اول، بیروت‏، داراحیاء التراث العربى‏.
    48. مرکز مطالعات تربیت اسلامی، (1379)، مقالات برگزیده همایش تربیت در سیره و کلام امام علی(ع)، چاپ اول، تهران، مرکز مطالعات تربیت اسلامی.
    49. مصباح یزدی، محمد تقی(1383)، جنگ و جهاد در قرآن، چاپ اول، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
    50. مصطفوى، حسن، (1430ق)‏، التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، چاپ اول، بیروت، دار الکتب العلمیة، مرکز نشر آثار علامه مصطفوی‏.
    51. مطرری، ناصر بن عبدالسید، (بی‌تا)، المغرب فى ترتیب المعرب، چاپ اول، حلب، مکتبة اسامه بن زید.
    52. مؤسسه آینده روشن، (1388)، مجموعه آثار چهارمین همایش بین المللى دکترین مهدویت با رویکرد سیاسى و حقوقى، چاپ اول، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی، مؤسسه آینده روشن، پژوهشکده مهدویّت‏.
    53. موسی، حسین یوسف، (1929م)، الإفصاح فى فقه اللغة، چاپ اول، قم، مرکز النشر التابع لمکتب الاعلام الاسلامی.
    54. نصیرالدین طوسى، محمد بن محمد، (بی‌تا)، اخلاق ناصرى، چاپ اول، تهران، علمیه اسلامیه.
    55. نوری، حسین، (1375)، جهاد، چاپ پنجم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    56. Crick Bernard (2000), in defense of politics،harmondsworth and new york:penguin.
    57. heywood Andrew (1997), politics, macmilan.
    58. heywood Andrew (2004), Political theory, palgraw makmilan.