بررسی تطبیقی اهداف و روش‌های تربیت اخلاقی از منظر امام رضا (ع) و ارسطو

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه الهیات و معارف اسلامی بخش علوم قرآن و فقه دانشگاه شیراز - ایران

2 دانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث دانشگاه شیراز - ایران

1022064/arq.2022.324308.1043

چکیده

تربیت اخلاقی از جمله مباحثی است که اندیشمندان و فلاسفه بزرگ در طول تاریخ به آن توجه داشته‌اند. توجه بدین اصل در آموزه‌ها و معارف اهل بیت دیده می‌شود که ائمه اطهار() در زمان حیات خویش، تربیت اخلاقی را جزء اهداف برشمرده و مباحث علمی و دقیقی را تبیین کردند. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و تطبیقی به بیان اهداف و روش‌های تربیت اخلاقی از منظر امام رضا () می‌پردازد و به منظور نشان‌دادن برتری کلام و آموزه‌های این امام بزرگوار بر سایر سخنان و معرفت‌ها، این موضوع با روش تطبیقی با بحث تربیت اخلاقی از منظر ارسطو مقایسه و تحلیل می‌شود. یافته‌های حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که هدف تربیت اخلاقی از منظر امام ()، تأمین سعادت دنیوی و اخروی انسان است. امام ()، تلفیق خرد و عاطفه را روش تربیت اخلاقی دانسته و آن را عاملی در رسیدن به اعتدال برمی‌شمرد. ایشان، تربیت اخلاقی را بر مبانی ارزشی مشروط می‌کند که بدون توجه به آن‌ها نمی‌توان به هدف رسید. اما ارسطو، تربیت اخلاقی را برابر با تربیت شخصیت دانسته که با روش‌هایی چون تهدید، تشویق، ترغیب و عفت کلام می‌توان به هدف آن، تأمین سعادت دنیوی، دست یافت و این در حالی است که آن‌چه را ارسطو به عنوان روش از آن یاد می-نماید، امام () ابزار می‌داند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A comparative study of the goals and methods of moral education from the perspective of Imam Reza and Aristotle

نویسندگان [English]

  • Zahra Ghasemnejad 1
  • S.Mahboobeh Kashfi 2
1 Assistant Professor, Department of Theology and Islamic Studies, Department of Quranic Sciences and Jurisprudence, Shiraz University - Iran
2 PhD student in Quranic and Hadith Sciences, Shiraz University - Iran
چکیده [English]

ABSTRACT
Moral education is one of the topics that great thinkers and philosophers have paid attention to throughout history. Attention to this principle can be seen in the teachings and traditions of the Ahl al-Bayt (AS). The pure Imams (AS) during their lifetime, have considered moral education as one of the goals and explained logical and precise topics about it. The present study uses descriptive-analytical and comparative methods to express the goals and methods of moral education from the perspective of Imam Reza (AS) and in order to show the superiority of the words and teachings of this great Imam over other words and teachings, this subject is compared and analyzed in a comparative way with the discussion of moral education from the perspective of Aristotle.
Findings from the research show that the purpose of moral education from the perspective of Imam Reza (AS) is to ensure worldly and otherworldly happiness. Imam (AS) measures the combination of wisdom and emotion as a method of moral education and considers it as a factor in achieving moderation. He makes moral education conditional on value foundations without which the goal cannot be achieved. But Aristotle equated moral education with the training of personality, which can be achieved by methods such as threatening, encouraging, persuading and showing courtesy, in order to ensure worldly happiness, so what Aristotle considers as the method, Imam (AS) considers as the tool.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Reza (AS)
  • Aristotle
  • Moral Education
  • Goals
  • Methods
  • فهرست منابع

    • قرآن کریم.
    • ابراهیم زاده، عیسی، (­1365)، فلسفه تربیت (فلسفه آموزش وپرورش)، تهران: انتشارات پیام نور.
    • ابن منظور،محمد بن مکرم، (1408ق)، لسان العرب، چاپ اول، بیروت: داراحیاء التراث.
    • ادیانی، سیدیونس، (1384)، بازشناسی فلسفه ابن سینا، تهران: انتشارت نقش جهان.
    • ارسطو، (1384)، سیاست، ترجمه­ی حمید عنایت، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
    • اسکندری، محمد، (1383). مقایسه ی اندیشه های اخلاقی و تربیتی ارسطو و خواجه نصیرالدین طوسی و چگونگی تحلیل مسائل جاری تعلیم و تربیت بر اساس یافته ها و کاربرد آن در آموزش و پرورش، پایان نامه ی کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه تربیت معلم (دانشکده ی علوم تربیتی)، به راهنمایی دکتر میرعبدالحسین نقیب زاده.
    • اعرافی، علیرضا، (1377)، آراء دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن، تهران: انتشارت سمت.
    • پاپکین، ریچارد و استرول، آوروم، (1367)، کلیات فلسفه، ترجمه سید جلال الدین مجتبوی، تهران: انتشاراتحکمت.
    • جانکار، باربارا، (1385)، فلسفه ارسطو، ترجمه­ی مهرداد ایرانی طلب، تهران: انتشارات اطلاعات.
    • حرانى، حسن بن على،‏ (1363 ق)، تحف العقول‏، قم: جامعه مدرسین.
    • راغباصفهانی،محمد حسین، (1416ق)، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دارالقلم.
    • شعاری نژاد، علی اکبر، (­1390)، فلسفه آموزش وپرورش، تهران: انتشارات امیرکبیر.
    • صدوق، محمد بن علی، (1378ق)، عیون اخبار الرضا(ع)، قم: انتشارات جهان.
    • عطاردی، عزیز الله، (1406هـ )، مسند الامام رضا، مشهد: آستان قدس(کنگره)، چاپ اول.
    • علامه مجلسی، محمد باقر، (1404ق)، بحار الأنوار، بیروت: موسسة الوفاء.
    • فراهیدی، خلیل بن أحمد، (1409ق)، العین، تحقیق دکتر مهدی المخزومی ودکتر إبراهیم السامرائی، چاپ دوم، طهران: دار الهجرة.
    • فیبل من، جیمز کرن، (1383)، افلاطون و ارسطو از منظری دیگر، ترجمه ی محمد بقایی ماکان، تهران:انتشارات اقبال.
    • فیومی، احمد بن محمد بن علی، (1912هـ)، مصباح المنیر، مطبعه الامیریه.
    • کاپلستون، فردریک، (1369)، تاریخ فلسفه، ترجمه­ی جلال الدین مجتبوی، تهران: انتشارات سروش.
    • کاردان، علی محمد، (1381)، سیرآراء تربیتی در غرب، تهران: انتشارات سمت.
    • کلینی، محمد بن یعقوب، (1365)، کافی، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
    • مصطفوی، حسن، (1416ق)، التحقیق فی کلمات القران الکریم، تهران: وزارت ارشاد.
    • میرزا محمدی، محمدحسن، (1384)، فارابی و تعلیم و تربیت، تهران: انتشارات یسطرون.
    • نخستین، مهدی، (1379)، تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت، ترجمه­ی سید اکبر میر حسینی، تهران:نشرآتیه.
    • هالینگ دیل، رجینالدجان، (1381)، تاریخ فلسفه ی غرب، ترجمه­ی عبدالحسین آذرنگ، تهران: انتشاراتققنوس.